Shqipëria po hyn me shpejtësi në një epokë të re dixhitale, duke bërë hapa gjigantë që premtojnë të transformojnë jo vetëm mënyrën se si lidhemi me internetin, por edhe funksionimin e qyteteve tona. E ardhmja po ndërtohet sot, e bazuar në dy shtylla kryesore: implementimi i rrjetit 5G dhe zhvillimi i infrastrukturës së “Qyteteve Inteligjente” (Smart Cities). Ky nuk është thjesht një lajm për entuziastët e teknologjisë; është një zhvillim që do të ndikojë drejtpërdrejt në jetën e përditshme dhe në ekonominë e vendit.
Revolucioni 5G: Çfarë Po Ndodh dhe Kur do ta Përjetojmë?
Pritjes i erdhi fundi. Rrjeti 5G nuk është më një koncept i largët, por një realitet që ka nisur të shtrihet në Shqipëri. Sipas raportit “4iG and Ericsson join forces for Albanian 5G rollout”, grupi 4iG, përmes filialit të tij One Albania, ka lidhur një partneritet strategjik me Ericsson për të sjellë gjeneratën e re të teknologjisë mobile, duke u bërë operatori i parë që lançoi shërbimet komerciale 5G në vend më 25 nëntor 2024. Ndërsa nisja ka ndodhur, pyetja e madhe është: kur do të jetë i aksesueshëm për të gjithë? Përgjigja është më afër se mendohet. Pritet që 5G të jetë i disponueshëm në celularët e shqiptarëve në mesin e vitit 2025, duke filluar fillimisht nga qendrat e mëdha urbane, portet, aeroportet dhe zona të tjera me rëndësi strategjike.
Implementimi do të bëhet në faza. Fillimisht, Shqipëria po fokusohet në rrjetet 5G jo-autonome (NSA), të cilat përdorin infrastrukturën ekzistuese të rrjetit 4G për të ofruar shpejtësi më të lartë. Megjithatë, hapi i madh drejt rrjeteve plotësisht autonome (SA), që ofrojnë potencialin e plotë të 5G, është planifikuar për vitin 2025. Synimet janë ambicioze: më shumë se gjysma e popullsisë pritet të mbulohet nga një rrjet 5G deri në vitin 2027, me një objektiv për të arritur 85% mbulim deri në fund të vitit 2030. Kjo do të zgjidhë edhe një problem praktik, si menaxhimi i trafikut të shtuar në rrjet gjatë pikut të sezonit turistik.
Përtej Shpejtësisë: Plani Kombëtar dhe Qytetet Inteligjente
Shpejtësia marramendëse e 5G është vetëm fillimi. Kjo teknologji është themeli mbi të cilin po ndërtohet një strategji më e gjerë dixhitale. E gjithë kjo lëvizje mbështetet nga “Plani Kombëtar për Zhvillimin e Qëndrueshëm të Infrastrukturës Dixhitale (2020-2025)”, i cili përcakton angazhimin e Shqipërisë për të avancuar infrastrukturën dixhitale si një motor për rritjen ekonomike. Plani synon akses universal në internet me shpejtësi të lartë dhe uljen e hendekut dixhital deri në vitin 2025, duke siguruar mbulim 100% për familjet dhe institucionet publike.
Këtu 5G shfaq potencialin e tij të vërtetë, duke mundësuar koncepte si “Qytetet Inteligjente”. Në një lëvizje historike, Ministria e Brendshme ka nënshkruar një marrëveshje me kompaninë Presight për një projekt mbarëkombëtar që do të shtrihet në 20 qytete shqiptare. Ky projekt synon ta pozicionojë Shqipërinë si një lider europian në adoptimin e Inteligjencës Artificiale (AI) - teknologji që i lejon kompjuterët të kryejnë detyra që normalisht kërkojnë inteligjencë njerëzore. Projekti do të ofrojë një platformë të menaxhuar nga AI për monitorimin në kohë reale dhe optimizimin e operacioneve urbane, si menaxhimi i trafikut, duke i bërë qytetet tona më efikase dhe më të lehta për t’u jetuar.
Çfarë Do të Thotë Kjo për Ju dhe për Shqipërinë?
Përtej termave teknikë, ky transformim ka përfitime konkrete. Për ju si përdorues, kjo do të thotë lidhje interneti shumë më të shpejta dhe më të qëndrueshme, video-telefonata pa ndërprerje dhe shkarkime në sekonda. Por më e rëndësishmja, hap dyert për një botë të re shërbimesh që mbështeten tek Interneti i Gjërave (IoT) - rrjeti i pajisjeve fizike të lidhura me internetin - si shtëpitë inteligjente, makinat e lidhura dhe shërbimet e tele-mjekësisë.
Në nivel kombëtar, përfitimet janë edhe më të mëdha. Një infrastrukturë dixhitale moderne është tërheqëse për investitorët e huaj dhe stimulon inovacionin vendas. Qeveria po siguron që ky treg të jetë sa më konkurrues, duke lejuar që edhe aktorët industrialë të aplikojnë për alokime private të spektrit, çka nxit zhvillimin e zgjidhjeve të personalizuara për industri të ndryshme. Në fund të ditës, kalimi në 5G dhe ndërtimi i qyteteve inteligjente nuk është thjesht një përmirësim teknologjik. Është një hap strategjik që e pozicionon Shqipërinë në pararojë të së ardhmes dixhitale, duke premtuar një vend më të lidhur, më efikas dhe më modern për të gjithë.
Burimet
- 5G regulation and law in Albania | CMS Expert Guides
- Albania’s National Plan for the Sustainable Development of Digital Infrastructure (2020-2025) (Linku nuk është i disponueshëm)
- “We expect 5G to be on the mobile phones of Albanians in mid-2025” - Tech - CNA.al
- 4iG and Ericsson join forces for Albanian 5G rollout - Developing Telecoms (Linku nuk është i disponueshëm)
- Albania, Presight sign landmark smart city deal