Astro News
article
Politics

Politika Shqiptare - Mes Reformave dhe Përçarjeve

8 min read
author
Elira Gjoni

Skena politike në Shqipëri paraqitet komplekse dhe e mbushur me tensione, ndërsa vendi lundron mes sfidave të brendshme dhe aspiratës strategjike për anëtarësim në Bashkimin Evropian. Vitet e fundit janë karakterizuar nga një polarizim i thellë, një luftë kundër korrupsionit që ka prekur nivele të larta dhe një opozitë e fragmentuar që lufton për të gjetur një zë të unifikuar. Këto zhvillime përcaktojnë jo vetëm të tashmen, por edhe trajektoren e ardhshme të konsolidimit demokratik të Shqipërisë.

Maxhoranca Socialiste dhe Sfidat e Qeverisjes

Partia Socialiste, nën udhëheqjen e Kryeministrit Edi Rama, ka siguruar një mandat të tretë qeverisës, duke i dhënë një vazhdimësi të pashembullt në politikën post-komuniste shqiptare. Megjithatë, kjo periudhë nuk ka qenë pa sfida. Qeverisja është përballur me akuza të vazhdueshme nga opozita dhe shoqëria civile për korrupsion dhe kapje të shtetit. Këto akuza janë intensifikuar pas disa skandaleve, përfshirë atë të inceneratorëve dhe arrestimeve të disa ish-ministrave dhe zyrtarëve të lartë socialistë. Media prestigjioze si “The Economist” thekson se rritja e numrit të bashkëpunëtorëve të ngushtë të Ramës të akuzuar për korrupsion ka dëmtuar imazhin e tij [39]. Këto zhvillime kanë krijuar një klimë mosbesimi dhe kanë ushqyer debatin publik mbi transparencën dhe llogaridhënien e qeverisë.

Në arenën parlamentare, përplasjet mes maxhorancës dhe opozitës kanë qenë të ashpra. Aktiviteti i Kuvendit u ndikua nga përplasjet e vazhdueshme midis maxhorancës qeverisëse dhe një pjese të opozitës [2], duke çuar në tensione dhe pezullime deputetësh. Kjo situatë ka penguar një dialog konstruktiv politik, i cili mbetet thelbësor për avancimin e reformave të lidhura me BE-në.

Opozita e Përçarë: Një Krizë e Thellë Identiteti

Pika më e dobët e peizazhit aktual politik shqiptar është pa dyshim kriza e thellë dhe fragmentimi i Partisë Demokratike (PD). Ajo që nisi si një përplasje mes ish-kryetarit Lulzim Basha dhe ish-kryeministrit historik Sali Berisha, u shndërrua në një ndarje të plotë të partisë më të madhe opozitare. Kjo përçarje dominoi zhvillimet politike dhe mediatike, duke lënë në plan të dytë monitorimin e punës së qeverisë. Analistët theksojnë se i gjithë diskursi publik iu kushtua këtij debati [18], duke u fokusuar te çështje si pronësia e vulës dhe logosë, një proces që u zvarrit nëpër gjykata.

Një turmë e madhe protestuesish opozitarë marshon në rrugët e Tiranës gjatë një demonstrimi kundër qeverisë, me një tabelë që lexon 'Edi & Charlie friends with benefits' e mbajtur në plan të parë.

Grupi i udhëhequr nga Sali Berisha, i njohur si “Rithemelimi”, ka mbajtur një qëndrim radikal, duke organizuar protesta të shumta dhe duke përdorur një retorikë të ashpër kundër qeverisë dhe institucioneve të drejtësisë. Protestat shpesh janë shoqëruar me tensione dhe përplasje me policinë, ku protestuesit kanë djegur goma dhe kanë hedhur tymuese [7]. Situata u komplikua më tej kur Gjykata e Posaçme vendosi masën e sigurisë “arrest shtëpie” për Sali Berishën [4], nën akuzat për korrupsion lidhur me privatizimin e ish-kompleksit sportiv “Partizani”. Ky vendim, i cilësuar nga mbështetësit e tij si politik, e ka kufizuar veprimtarinë e liderit historik të PD-së, por nuk e ka shuar ndikimin e tij.

Nga ana tjetër, fraksioni tjetër i PD-së, i konsideruar zyrtar, ka luftuar për të ruajtur relevancën. Analistë të brendshëm të partisë kanë argumentuar se një kompromis mes Berishës dhe Bashës do të ishte vdekjeprurës për partinë [3], duke bërë thirrje për një fillim të ri. Kjo përçarje e ka lënë Shqipërinë me një opozitë të dobët dhe pa një alternativë të qartë qeverisëse, një situatë që shihet si e dëmshme për ekuilibrat demokratikë.

Roli Transformues i SPAK dhe Lufta Kundër Pandëshkueshmërisë

Një nga zhvillimet më domethënëse dhe transformuese në Shqipëri është funksionimi i Strukturës së Posaçme Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK). E krijuar si pjesë e reformës gjithëpërfshirëse në drejtësi të nisur në vitin 2016 [25], SPAK ka filluar të godasë pandëshkueshmërinë që ka karakterizuar prej kohësh elitën politike. Hetimet e profilit të lartë kanë çuar në arrestimin dhe gjykimin e ish-ministrave, deputetëve, kryebashkiakëve dhe zyrtarëve të lartë nga të dy krahët politikë.

SPAK ka konsoliduar rezultate pozitive në luftën kundër korrupsionit në nivele të larta [15], duke fituar besimin e një pjese të madhe të publikut. Sipas sondazheve, 76% e shqiptarëve i besojnë këtij institucioni [44]. Goditjet e SPAK nuk janë kursyer as për figurat më të fuqishme, siç dëshmohet nga hetimet ndaj ish-presidentit Ilir Meta dhe arrestimi në shtëpi i Sali Berishës. Këto veprime kanë shkaktuar tensione të forta politike. Nga njëra anë, Berisha e akuzon SPAK-un si një “kamxhik” në duart e kryeministrit Rama, ndërsa nga ana tjetër, kur SPAK arrestoi zyrtarë të lartë socialistë, vetë Rama e akuzoi institucionin për shkelje të të drejtave të njeriut [14]. Kjo tregon se presioni mbi institucionet e reja të drejtësisë vjen nga të gjitha drejtimet, por gjithashtu sinjalizon se ato po funksionojnë në mënyrë më të pavarur se kurrë më parë.

Rruga Drejt BE: Reforma si Kusht i Domosdoshëm

Objektivi strategjik i Shqipërisë mbetet anëtarësimi në Bashkimin Evropian. Ky proces është i lidhur ngushtë me zhvillimet e brendshme politike. Raportet e Progresit të Komisionit Evropian vlerësojnë vazhdimisht përparimin, por theksojnë edhe sfidat. Raporti i fundit evidenton avancimin e vendit në shumë fusha dhe mbështet objektivin e qeverisë për të mbyllur negociatat brenda vitit 2027 [2]. Megjithatë, KE thekson se polarizimi politik ka penguar funksionimin normal të parlamentit dhe ka vonuar emërime të rëndësishme.

Një turmë e gjerë protestuesish opozitarë mbajnë lart telefonat e tyre me drita ndezur gjatë një proteste nate në Tiranë, me flamujt blu të Partisë Demokratike.

Reforma në drejtësi mbetet një nga kushtet kryesore për integrimin e Shqipërisë në BE [36]. BE ka vlerësuar përparimin në këtë fushë, veçanërisht punën e SPAK dhe procesin e vetingut, i cili ka larguar shumë gjyqtarë dhe prokurorë të korruptuar. Megjithatë, sistemi ende vuan nga mungesa e burimeve njerëzore, me një numër magjistratësh në detyrë që mbetet shumë i ulët në krahasim me nevojat [12]. Sfidat në sundimin e ligjit, lufta kundër krimit të organizuar dhe garantimi i zgjedhjeve të lira dhe të ndershme mbeten në qendër të vëmendjes së Brukselit. Zgjedhjet e ardhshme parlamentare, të dekretuara për t’u mbajtur më 11 maj 2025 [28], do të jenë një tjetër provë e rëndësishme për pjekurinë politike të vendit.

Në përfundim, politika shqiptare ndodhet në një udhëkryq vendimtar. Nga njëra anë, presioni për reforma strukturore, i nxitur nga procesi i integrimit evropian dhe veprimtaria e SPAK, po krijon një dinamikë të re kundër korrupsionit dhe pandëshkueshmërisë. Nga ana tjetër, konflikti i ashpër politik dhe fragmentimi i opozitës rrezikojnë të ngadalësojnë këtë proces dhe të mbajnë vendin në një gjendje të paqëndrueshme. E ardhmja e Shqipërisë do të varet nga aftësia e klasës politike për të tejkaluar interesat e ngushta dhe për të punuar drejt konsolidimit të institucioneve demokratike dhe sundimit të ligjit.

Burimet