Shqipëria po përjeton një transformim dixhital të vrullshëm, duke kaluar nga ofrimi i thjeshtë i shërbimeve online në një epokë të re të udhëhequr nga Inteligjenca Artificiale (IA). Ky evolucion teknologjik nuk është thjesht një modernizim sipërfaqësor, por një lëvizje strategjike që synon të riformësojë administratën publike, të përshpejtojë integrimin evropian dhe të rrisë transparencën në nivele të paprecedenta. Me investime të konsiderueshme dhe një vizion të qartë, vendi po pozicionohet si një lider rajonal në inovacionin dixhital.
Revolucioni i Shërbimeve Publike: e-Albania dhe Fuqia e IA
Përfytyroni një Shqipëri ku radhët në sportele janë një kujtim i së shkuarës. Ky vizion është tashmë realitet në masë të madhe, me mbi 95% të shërbimeve publike të aksesueshme me një klikim përmes platformës e-Albania Source Title: wikipedia.org. Kjo platformë, e cila ka vendosur Shqipërinë mbi mesataren evropiane në dixhitalizimin e shërbimeve, është vetëm fillimi. Qeveria po shkon një hap më tej, duke integruar Inteligjencën Artificiale për ta bërë këtë ndërveprim edhe më efikas dhe intuitiv.
Angazhimi financiar është dëshmia më e qartë e këtij prioriteti. Për vitin 2025, janë alokuar plot 24.3 miliardë lekë për programin “Administrata Publike dhe e-Qeverisja”, pjesë e një buxheti total prej rreth 8.2 miliardë eurosh Source Title: ndiqparate.al. Këto fonde nuk janë thjesht shpenzime, por investime strategjike që mbështesin Strategjinë Kombëtare për Zhvillim dhe Integrim Evropian 2022-2030, ku dixhitalizimi përbën një shtyllë kyçe Source Title: financa.gov.al.
Një nga aplikimet më mbresëlënëse të IA është në procesin e integrimit në Bashkimin Evropian. Një modul i dedikuar i Inteligjencës Artificiale është zhvilluar për të ndihmuar mbi 1400 ekspertë në detyrën monumentale të përafrimit të legjislacionit shqiptar me atë të BE-së. Kjo teknologji po automatizon përkthimin dhe analizën e më shumë se 250,000 faqeve të acquis communautaire, duke përshpejtuar ndjeshëm një proces që tradicionalisht kërkon vite të tëra pune Source Title: kryeministria.al. Imagjinoni IA si një përkthyes dhe analist super-të shpejtë, që punon pa u lodhur për të ndihmuar Shqipërinë të arrijë objektivat e saj evropiane.
E ardhmja e afërt premton edhe më shumë. Në fillim të vitit 2025, pritet të lançohet një asistent virtual 3.0 në platformën e-Albania. Ky asistent, që do të mundësojë interaksione me zë dhe figurë, do të ofrojë shërbime proaktive, duke parashikuar nevojat e qytetarëve dhe duke i udhëzuar ata në mënyrë intuitive. Versioni aktual, i quajtur “Diellza” dhe i bazuar në teknologjinë ChatGPT, tashmë po u ofron përgjigje në kohë reale mijëra përdoruesve Source Title: top-channel.tv.
Transparenca Maksimale: IA në Luftën Kundër Korrupsionit
Një nga fushat ku potenciali i IA është më transformues është ajo e prokurimeve publike, një sektor historikisht i ndjeshëm ndaj korrupsionit. Qeveria shqiptare, në një partneritet ambicioz me gjigantin teknologjik Microsoft, po punon për të ndërtuar një sistem prokurimesh plotësisht të automatizuar Source Title: scantv.al. Qëllimi është që deri në fund të vitit 2026, 95% e procesit të prokurimit të kryhet pa asnjë kontakt njerëzor, duke eliminuar mundësitë për ndërhyrje subjektive dhe marrëveshje të fshehta.
Ky sistem do të përdorë algoritme të avancuara të IA dhe Machine Learning (Mësimi Makinerik) për të garantuar një proces transparent, konkurrencë të ndershme dhe efikasitet maksimal Source Title: oranews.tv. Ndërsa sistemi aktual i prokurimit elektronik (e-procurement) ka qenë një hap i rëndësishëm drejt transparencës Source Title: app.gov.al, integrimi i IA premton ta çojë llogaridhënien në një nivel krejtësisht të ri. Pavarësisht këtyre përpjekjeve, sfidat mbeten, siç tregohet nga akuzat e opozitës për shpenzime të dyshimta publike në prag të zgjedhjeve, duke theksuar rëndësinë e vazhdueshme të mbikëqyrjes dhe transparencës Source Title: boldnews.al.
Themeli i Inovacionit: Infrastruktura dhe Njerëzit
Asnjë nga këto nisma ambicioze nuk do të ishte e mundur pa një themel të fortë. Shqipëria krenohet me një infrastrukturë dixhitale mbresëlënëse: një mbulim prej 99.3% të popullsisë me teknologjitë 4G dhe 5G, dhe 91.5% e familjeve me akses në internet me bandë të gjerë (broadband) Source Title: cgtn.com. Kjo shtyllë teknologjike krijon një mjedis pjellor për lulëzimin e inovacionit.
Megjithatë, teknologjia më e avancuar është e pavlerë pa njerëzit e duhur për ta përdorur atë. Duke e kuptuar këtë, qeveria po investon fuqimisht në zhvillimin e kapaciteteve njerëzore. Ministria e Shtetit për Administratën Publike dhe Antikorrupsionin, në bashkëpunim me Agjencinë e Inovacionit dhe Ekselencës, ka nisur një sërë trajnimesh intensive për punonjësit e administratës publike Source Title: mapa.gov.al. Gjatë “Javës së Administratës Publike 2025”, u planifikuan trajnime në përdorimin e platformave të IA si ChatGPT, Gemini dhe Copilot për rreth 600 punonjës Source Title: dap.gov.al. Qëllimi është krijimi i një administrate publike që jo vetëm përdor teknologjinë, por e kupton atë thellësisht, duke u udhëhequr nga parimet e përgjegjshmërisë dhe etikës.
Ky vizion shtrihet edhe në arsim, me plane për të integruar njohuritë mbi Inteligjencën Artificiale në kurrikulat shkollore. Kjo do të sigurojë që brezi i ri i shqiptarëve të jetë i pajisur me aftësitë e nevojshme për të lulëzuar në ekonominë dixhitale të së ardhmes.
Vizioni për të Ardhmen: Një Lider Dixhital në Rajon
Investimet masive, reformat strukturore dhe fokusi te kapitali njerëzor dëshmojnë se Shqipëria nuk po ndjek thjesht trendet teknologjike, por po përpiqet të krijojë të ardhmen e saj dixhitale. Përdorimi strategjik i Inteligjencës Artificiale në sektorë kyç si shërbimet publike, prokurimet dhe integrimi evropian është një testament i këtij ambicioni.
Ky transformim premton një administratë më të shpejtë, më efikase dhe më transparente, duke forcuar besimin e qytetarëve tek institucionet. Duke u mbështetur në një infrastrukturë të fortë dhe duke investuar te njerëzit, Shqipëria po hedh hapa të sigurt për t’u bërë jo vetëm një përdoruese e teknologjisë, por një qendër inovacioni në Ballkanin Perëndimor. E ardhmja dixhitale tashmë ka mbërritur dhe Inteligjenca Artificiale është motori që po e drejton atë.
Burimet
- cgtn.com
- youtube.com
- kryeministria.al
- ndiqparate.al
- dap.gov.al
- youtube.com
- scantv.al
- top-channel.tv
- javanews.al
- app.gov.al
- wikipedia.org
- eurospeak.al
- boldnews.al
- cgtn.com
- oranews.tv
- infrastruktura.gov.al
- mapa.gov.al
- aspa.gov.al
- top-channel.tv
- shqiptarja.com
- ndiqparate.al
- financa.gov.al
- ndiqparate.al