Në një botë ku teknologjia po riformëson çdo aspekt të jetës sonë, Shqipëria nuk po mbetet pas. Përkundrazi, vendi po përjeton një transformim të thellë dixhital, duke u pozicionuar si një lider rajonal në inovacionin qeveritar. Me një strategji të qartë dhe investime të fokusuara, Shqipëria po ndërton një të ardhme ku shërbimet publike janë më të shpejta, më transparente dhe më të arritshme se kurrë më parë. Ky nuk është thjesht një modernizim; është një revolucion dixhital në lëvizje.
E-Albania: Më shumë se një Portal, Një Ekosistem Dixhital
Në zemër të këtij transformimi qëndron platforma e-Albania. Ajo që nisi si një portal modest, sot është shndërruar në një ekosistem gjithëpërfshirës që ofron plot 1,253 shërbime publike online, duke eliminuar radhët e gjata dhe burokracinë e panevojshme. Objektivi strategjik i vendit, siç përcaktohet në Agjendën Dixhitale të Shqipërisë 2022–2026, është ambicioz: arritja e një modeli qeverisjeje plotësisht të dixhitalizuar, ku mbi 95% e shërbimeve publike ofrohen online. Ky vizion është konfirmuar edhe në një intervistë të botuar në mars 2025 në “How Albania is Transforming Government One e-Virtual Assistant at a Time”, ku theksohet se ky prag është pothuajse arritur, duke rritur ndjeshëm efikasitetin dhe transparencën për qytetarët dhe bizneset.
Inteligjenca Artificiale: Forca e Re Prapa Modernizimit
Për të çuar transformimin në një nivel tjetër, Shqipëria po përqafon fuqinë e Inteligjencës Artificiale (AI). AI nuk është më një koncept abstrakt, por një mjet konkret që po modernizon administratën publike. Koncepti i një Asistenti Virtual dhe automatizimi i proceseve si prokurimet publike janë vetëm disa nga shembujt se si AI po përdoret për të përmirësuar ndërveprimin mes qytetarit dhe shtetit. Sipas Mirlinda Karçanaj, Drejtoreshë e Përgjithshme e AKSHI-t, në artikullin “How Albania is Transforming Government One e-Virtual Assistant at a Time”, roli i AI është kyç në modernizimin e shërbimeve. Kjo teknologji premton jo vetëm të përshpejtojë proceset, por edhe të ofrojë zgjidhje më të personalizuara dhe proaktive për nevojat e qytetarëve, duke e bërë qeverisjen më të zgjuar dhe më reaguese.
Sfidat në Horizont: Hendeku Dixhital midis Qendrës dhe Lokalitetit
Pavarësisht suksesit mbresëlënës në nivel qendror, rruga drejt një dixhitalizimi të plotë ka edhe sfidat e saj. Një raport i UNDP-së i shtatorit 2024, “Assessing Municipal and Public e-Readiness in Albania”, zbulon një pamje më të ndërlikuar në nivel lokal. Sipas këtij vlerësimi, gatishmëria dixhitale e bashkive mbetet e ulët, me një rezultat mesatar prej vetëm 31/100, ku Tirana përbën një përjashtim pozitiv. Kjo tregon se ndërsa qeveria qendrore ka ecur përpara me hapa galopantë, integrimi i njësive vendore kërkon një qasje më graduale për të adresuar sfidat në infrastrukturë, rregullore dhe mungesën e ndërgjegjësimit. Për më tepër, sipas studimit “Evaluating the Impact of E-Governance on Public Service Improvement in Albania”, faktorë demografikë si mosha dhe arsimi ndikojnë drejtpërdrejt në pranimin dhe përdorimin e shërbimeve dixhitale, duke theksuar nevojën për të mbyllur hendekun dixhital jo vetëm midis institucioneve, por edhe brenda vetë shoqërisë.
E Ardhmja është Dixhitale: Çfarë na Pret?
Rrugëtimi dixhital i Shqipërisë është një dëshmi e qartë e asaj që mund të arrihet me vizion dhe vullnet politik. Plani strategjik i vendit shtrihet deri në vitin 2026 dhe përtej, duke u fokusuar jo vetëm në ofrimin e shërbimeve, por edhe në adresimin e sfidave kritike. Siguria kibernetike, zhvillimi i vazhdueshëm i fuqisë punëtore dhe ndërtimi i besimit publik te platformat dixhitale janë shtyllat mbi të cilat do të mbështetet suksesi i ardhshëm. Siç theksohet në analizën sasiore “Evaluating the Impact of E-Governance”, besimi i publikut është po aq i rëndësishëm sa edhe vetë infrastruktura teknologjike. E ardhmja e qeverisjes në Shqipëri është padyshim dixhitale, por suksesi i saj afatgjatë do të varet nga aftësia për të siguruar që ky transformim të jetë gjithëpërfshirës, i sigurt dhe në shërbim të çdo qytetari.
Burimet
- Digital Agenda of Albania 2022–2026
- How Albania is Transforming Government One e-Virtual Assistant at a Time - Apolitical (Linku nuk është i disponueshëm)
- Digital Revolution in Albania - EPC-Tirana
- Assessing Municipal and Public e-Readiness in Albania - United Nations Development Programme (Linku nuk është i disponueshëm)
- Evaluating the Impact of E-Governance on Public Service Improvement in Albania: A Quantitative Analysis - MDPI (Linku nuk është i disponueshëm)